Bursa, Kasım 2010

ARMUT YETİŞTİRİCİLİĞİ

ARMUDUN KÜLTÜR TARİHİ

Armut kültürünün yapıldığı ve en eski olduğu memleketler arasında: Anadolu, italya, Fransa, Belçika gibi memleketler görülmektedir. Amerika'ya ilk olarak armut İngiliz ve Fransız kolonistler tarafından 1630 yılında dikilmiştir. Sonradan burada büyük ölçüde geliştirilmiş ve Batı ve Doğu armutları ile pek sayıda çalışmalar yapılmıştır.

Kültür armudu bütün dünya üzerinde elma kültürünün yayıldığı hemen her yerde yetiştirilmektedir. Yalnız armut, kültür elmalarına göre, sıcağa ve kurağa daha az hassas olduğundan, yayılma alanı mesela kuzey yarımkürede anca 55. enlem derecesine ulaşabildiği halde, elmanın iyi yetişemediği Akdeniz'in sıcak iklimli bölgelerinde de önemini korumaktadır.

Memleketimizde armut yetiştiriciliği hemen bütün bölgelerimize yayılmıştır. Bugün dünya üzerinde 2000 yılında 1.541.733 ha. alanda 16.981.168 ton armut üretilmektedir.

SINIFLANDIRILMASI

Dünyadaki armut çeşitlerinin sayısının 5000'den fazla ve Türkiye'de yetiştirilenlerin sayısının ise 640 dolayında olduğu tahmin edilmektedir. Bu zenginlik içinde armut çeşitleri, Diel - Lucas pomolojik sisteminde 15 grup altında toplanmışlardır.

Armutlar; Yağ Armutları, Yarım Yağ Armutları, Bergamotlar, Yarı Bergamotlar, Yeşil Uzun Armutlar, Sürahi Armutları, İri Armutlar, Paslı Armutlar, Misket Armutları, Erimez Armutlar, Tarçın armutları. Uzun Hoşaf Armutları, Yuvarlak Hoşaf Armuttan, Uzun Şıra Armutları ve Yuvarlak Şıra Armutları şeklinde gruplandırılmışlardır.

Bu 15 grup içerisinde toplanan armut çeşitlerinden ilk 11 gruba girenler sofralık, son 4 gruba girenler ise sanayi armutlarıdır.

ARMUDUN MORFOLOJİK VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ

MORFOLOJİSİ

Habitüsü: Armut ağacı daha dikine büyür. Doruk dalının yukarıya doğru uzaması ve yanlara doğru dallanmasıyla, çeşitlerde taç bir piramit şeklini alır.

Armutlarda gövde rengi genel olarak koyu gridir. Bununla beraber, gerek kabuk rengi ve gerek borkelerin şekil ve kalınlıktan çeşitlere göre değişir.

Tohumdan yetişen armut bitkilerinde kök kazık kök şeklindedir ve derinlere gider. İyi tarlarda ve sulanan yerlerde yan ve saçak kök oluşumu iyidir.

Dallar: Armutlarda dallar odun ve meyve dalları olarak ayntır. Meyve dalcıklarından topuz, kargı ve dalcıklar elmalardakine benzerse de burada daha genç dalcıkların erken meyveye yattıkları da unutulmamalıdır. Bundan başka armutlarda keselere elmalardan daha rastlanır ve bu dal şekli bir kısım çeşitlerde yaygındır. Armutlarda dalcıklar elmalardan farklı olarak çoğunlukla tüysüzdür.

Gözler: Armutlarda yaprak, sürgün ve çiçek olmak üzere üç tip göz vardır. Yaprak gözleri bir yıl önceki yaprakların koltuklarında teşekkül eden ince gözlerdir. Açıldıklarında tek tek yapraklar meydana gelir.

Sürgün gözleri daha dalcıkların uçlarında tepe tomurcuğu halinde olur. Uyanmaları ile kısa ve uzun sürgünler meydana gelir. Böylece dalcıkların büyümeleri ve tacın dallanması temin edilir.

Meyve gözleri dalcıkların uçlarında ve az sayıda olarak bazı çeşitlerde yaprak koltuklarında meydana gelir. Uçları sivri, kenarları keskin ve tüysüzdür.

Çiçek gözleri armutlarda da karışıktır. Yani bunlarda da bir göz içerisinde hem çiçek ve hem de yaprak yerleri vardır. Böylece çiçekler açıldıkları zaman ağaçta yapraklanma da olur.

Meyve: Yalancı meyve olup elmada olduğu gibi ovaryum ile çanak ve taç yapraklar ve stamenlerin alt kısımlarının birleşimi olana dokuların ( accessory ) birlikte gelişmeleriyle meydana gelmektedir.

Bazı çeşitlerin meyvelerinde ise taş hücreleri meydan gelir ve bunlar, meyve yenirken kumluluk hissi uyandırırlar. Taş hücrelerinde oluşumu çeşide bağlı olduğu kadar, koşullarıyla da ilgilidir.

Döllenme Biyolojisi: Armut çeşitlerinden bazıları kendine verimli olarak bilinirse de yüksek bir meyve tutumu ve verimlilik sağlamak için karşılıklı tozlaşma gereklidir.

ARMUDUN EKOLOJİK İSTEKLERİ

İKLİM İSTEKLERİ

Armut bir mutedil iklim ağacıdır.

Armut çiçek tomurcuklarının farklı gelişme dönemlerindeki dona dayanımları ( °C ):

	Uyanan Tomurcuk	Patlayan Tomurcuk	Sıkı Demet	Beyaz Tomurcuk	İlk Çiçek	Tam Çiçek	Çiçek Sonrası
%10 Ölüm	-9,4	-6,7	-4,4	-3,3	-2,8	-2,2	-2,2
%90 Ölüm	-18,0	-14,0	-9,4	-5,6	-5,0	-4,4	-4,4

Armutlar genel olara 7 °C nin altında 1000 - 1500 saat soğuklamaya ihtiyaç gösterirler. Bu türün bir çeşidinde yüksek kaliteli meyveler, yazları sıcak ve kurak yerlerde olur.

İSTEKLERİ

Armut bakımından fazla seçici değildir. Bununla beraber, ne kadar derin, geçirgen, sıcak ve besin maddelerince zengin olursa ağaçların gelişmeleri de o kadar iyi ve verimleri o nispette yüksek olur.

Buna göre bol verim ağaçlar ve yüksek kaliteli meyveler elde edebilmek için en iyi lar derin, sıcak, iyi drene edilmiş tınlı lardır. Armutlar için 60 - 70 cm derinliklerdeki bir profili yeterli olmakla birlikte, biraz daha az derin larda alt tabakanın kök gelişimine müsaade etmesi gerekir ki böylece kökler alt kısımlardan nem sağlayabilsinler. Armut bahçesi kurarken en sakınılması gereken lar yüzlek kireçli lar, kuvvetli alkali lar veya alt tabakalarına doğru yüksek oranda kireçli su bulunduran lardır ki böyle yerlerde ayva üzerine aşılı armutlar, demir noksanlığından büyük zarar görürler.

Armutlar, taki organik madde miktarının oldukça yüksek olmasını severler. Bu bakımdan zayıf lan çiftlik gübresiyle takviye etmek gerekir.

ARMUDUN YETİŞTİRİCİLİĞİNİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

ARMUT ANAÇLARI

Klon Anaçları:
Armudun en önemli bodur klonal anacı ayvadır. Ayvanın Quince A, B, C klonları dünyaca meşhur olup bunlardan en kullanılan QA anacıdır. Ancak bu anaç kireçli ve drenajı kötü lar için uygun değildir.

A.B.D' de son yıllarda OH X F seleksiyonları ( P. Comminus L), PQBA 29, QC anaç olarak kullanılmaktadır.

Armut Klon Anaçları:

OHXF 97:
Kök yayılımı azdır. Kökün tutunması, aşı uyuşması ve uniform yapı ve mahsuldarlık iyidir. Meyve
büyüklüğü ve erken verime etkisi orta derecededir.
Soğuk kış sıcaklıklarına, kumlu ve killi lara yüksek toleranslıdır. Mahsuldarlığa etkisi iyidir. Standardın % 100 kadar taç
yapmaktadır. Ilık kış ve sıcak yazlara, düşük pH' a, kloroza, nemli ve kuru lara karşı orta derecede mukavimdir.
Ateş yanıklığına ve geriye doğru ölüm hastalıklarına karşı toleranslıdır. Bakteriyal kanser ve kök funguslarına karşı
toleranslıdır. Yaprak lekesi, armut kütlemesi, kök kanseri, kök boğazı çürüklüğüne karşı orta derecede toleranslıdır.Pamuklu bite
karşı hassas, nematotlara karşı hassastır.

OHXF333:
Kök yayılımı azdır. Kökün tutunması, aşı uyuşması ve uniform yapı ve mahsuldarlık iyidir. Meyve büyüklüğü ve erken verime etkisi orta derecededir. Soğuk kış sıcaklıklarına, kumlu ve killi lara yüksek toleranslıdır. Standardın % 70 kadar taç yapmaktadır. Ilık kış ve sıcak yazlara, düşük pH' a, kloroza, nemli ve kuru lara karşı orta derecede mukavimdir. Ateş yanıklığına ve geriye doğru ölüm hastalıklarına karşı toleranslıdır. Bakteriyal kanser ve kök funguslanna karşı toleranslıdır. Yaprak lekesi, armut küllemesi, kök kanseri, kök boğazı çürüklüğüne karşı orta derecede toleranslıdır ( Rom ve ark. 1987 )

Ayva Klon Anaçları:

M QA ( Angers ):
Üzerine aşılı armut çeşitlerini bodurlaştırıcı etkiye sahiptir. Yabani armut anacı üzerine aşılanmış aynı çeşitlerin % 30- 60' ı kadar büyür ve ortalama olarak bir yıl daha önce mahsule yatar.

Araziyi ekonomik olarak kullanmak için sık dikilmeleri tavsiye edilir. Her ağaca bir herek verildiği zaman 3 x 4,5 m, tele alındığında 3x 2,5 m aralıklarla dikilmeleri tavsiye edilir. Bahçe performanstan da oldukça iyidir.

PQBA 29:
Provence ayvasından selekte edilmiştir. Standardın % 55 büyüklüğünde taç oluşturur. Güçlü, üretime ağır girer fakat yüksek verimlidir. Meyve kalitesi ortadır. Williams ve Abbe Fetel ile uyum gösterir fakat bu çeşitlerde ara anaç ile daha iyi sonuç verir. Armut göçürene, armut küllemesi, kök kanseri, pamuklu bite toleranslıdır. Yaprak lekesi ve ateş yanıklığına hassastır.

ARMUT BAHÇESİ TESİSİ

Armut bahçeleri, ya aşılı fidanlarla veya kurak koşullarda çöğür yetiştirip üzerine aşı yapılarak kurulmaktadır. Bahçe kurulurken bir yaşlı iyi dallanmış fidanlardan yararlanmak en iyisidir. Çünkü, fidanlık döneminde iyi dallanmış fidanlar erken meyveye yatarlar.

Armut bahçelerinde ağaçlar arasında bırakılacak aralık ve mesafeler ekolojik şartlara ve kullanılacak anaca göre değişir. Nemli bölgelerde ayva anaç olarak kullanıldığı zaman 2 - 3 m, orta boydaki ağaçlar için 3-5 m ve armut çöğürü üzerindekiler içinde 6 - 8 m aralık ve mesafe yeterli. Kıraçlarda ahlat anacı üzerinde bu mesafeler daha geniş tutulur.

YILLIK BAKIM İŞLERİ

Budama:
Modifiye- Lider sistemi terbiye şekli armutlar için iyi gelir. Durum elmadakinin aynısıdır. Armutlarda görülen ateş yanıklığı hastalığından dolayı, meydan gelecek dallardaki ölme ihtimali hesaplanarak 4- 6 ana çatı dalının gelişmesi sağlanır. Bunun için armutlardaki satın alınan fidan 90 - 120 cm yerine 120 -140 cm uzunlukta olursa daha iyi olur.

Budama elmalarda olduğu gibi hafif olmalıdır. Mahsule yatan ağaçlara hafif bir budama tatbik edilmesi ve yaygın bir gelişmenin temini için dal ve dalcık çıkarması yapılmalıdır.

Mahsul verme durumu bakımından armut çeşitleri iki gruba ayrılırlar:

1. Kısa meyve dalcıklı çeşitler, bu çeşitlerden Beurre Hardy, B. Bosc, Beurre Clairgeau, Lavvson ve Remish, Beauty' de yeni gelişme daima yeni kesim yerlerinde olur,
2. Kuvvetli meyve dalcığı ve sürgün meydana getiren grupta Williams, Eastar Beurre, Winter Nelis ve Patrick Barry çeşitleri vardır.

Birinci gruba giren çeşitlere, bol miktarda çiçek gözü teşekkül etmeleri için orta derecede bir budama yapılması gereklidir. Bunlarda keza, kısaltma ite dal ve meyve dalcıklarında seyreltmede tavsiye edilir, ikinci gruba giren çeşitlere ise hafif bir budama yapmak gerekmektedir.

Gerek kışın, gerekse büyüme mevsiminde ağaçlar kontrol edilerek, ateş yanıklığı hastalığı uyku devresinde iken yakalanmalıdır. Bunun için ağacın tepe gelişmelerine bakmak yeterli olur. Bunlara bulaşmış sürgünlerde yapraklar kış mevsimi boyunca kaldıkları için kolayca tanınırlar. Hastalık görülür görülmez hastalıklı kısmın hemen kesilip atılması ileride dal çıkarılmasını önlediği gibi hastalığı da frenler.

Gübreleme:
Gübrelemede esas, ve yaprak analizlerinin yapılmasıdır. Buna göre de eksikler giderilmelidir. Armutlar genellikle azota karşı elmalardan daha tepki verirler ve meyvelerin kalitelerinde herhangi bir bozulma olmadan rahatça azot gübrelemesi yapılabilir. Ancak azot gübrelemesinde dikkate alınması gereken önemli husus ateş yanıklığıdır. Çünkü aşın sürgün büyümesi bu hastalığın etkinliğini arttırır.

Seyreltme:
Bartlett, B. Hardy, B.Bosc gibi çeşitler bazen her huzmede 3-5 meyve olacak şekilde meyve bağlarlar ki bunların sayısını 1 -2 ye düşürmek gerekir. Ancak seyreltmede ağaç üzerindeki ürün yükü de dikkate alınır eğer ağacın üzerindeki meyve tutumu yüksek değilse huzmelerde seyreltme yapmaya gerek yoktur.

Armutlarda elle seyreltme çiçeklenmeden 50 - 70 gün sonraya kadar yapılabilir.

Derim:
Bir ağaçta derim hiç değilse üç kez tekrarlanmalıdır. Derim olgunluğunun tayininde burada da meyve kabuğunun taban rengi, meyvenin daldan ayrılma durumu meyve etinin sertliği ve tam çiçekten olgunluğa kadar geçen süre dikkate alınır.

Seçme, Boylama:
İhracat standartlarına göre armutlar Ekstra, Birinci sınıf ve ikinci sınıf olmak üzere üç kalite sınıfına ayrılır. Buna göre meyveler tam ve sağlam olmalı, üzerlerinde gözle görülen ilaç artığı bulunmamalı, üzerleri yaş olmamalı ve yabancı tat ve koku olmamalıdır. Bu sınıflarla ilgili toleranslar TSE' nin ilgili standardında verilmiştir.

ARMUT ÇEŞİTLERİ

Etruşka:

İtalya’da melezleme ile elde elden ağaç yarı dik gelişen ve geniş taç oluşturan erkenci çeşitlerdendir. Meyveleri Akça armudunu andırmakta, ancak meyveleri Akçadan biraz daha iridir. Meyve kabuğu zemin rengi sarımtırak yeşildir. Oldukça verimli bir çeşit olup kendisi ile aynı zamanda çiçek açan Morettini, Wiliams çeşitleri dölleyici olarak dikilebilir. Meyve orta irilikte ve sertliktedir. Meyve eti açık krem, sulu ve tatlıdır. BA-29, MC ve OH-F anaçları üzerinde gelişimi ve uyuşması iyidir. Erkenci olması nedeniyle talep görmektedir.5-10 Temmuz tarihlerinde olgunlaşır

Abbe fatel:

Ağaçları dik ve zayıf büyür. Eylülün ilk haftasında toplanır. Meyve iri konik biçimli, boyun kısmı çok uzundur. Kabuk sarımsı, kısmen paslı ve incedir. Meyve eti beyaz, çok sulu ince dokulu olup tereyağı gibi ağızda erir. Sapı kısa orta kalınlıkta, meyveye eğik olarak tutunmuştur. Sofralık olarak değerlendirilir. Tozlayıcıları Duchesse'de Angouleme, Beurre Clairgrau'dır.

Barlett ( williams)

Ağaç boyu 7-10 Metre civarıdır.Nisan ortasında çiçek açar.Tozlayıcıya ihtiyacı yoktur.Ağustos ayı içersinde hasat edilir.Meyve kabuğu parlak sarıdır.Meyve tatlı ve suludur.

Beurra hardy:

Ağaçları orta kuvvettedir ve dikine büyür. Eylül'ün ilk haftasında hasat edilir. Meyvesi orta iri-iri, konik biçimde, alt kısmı genişçe ve yuvarlaktır. Meyve kabuğu ince, paslı, donuk yeşilimsi, güneş gören kısımları kırmızıdır. Meyve eti çok sulu, tatlı ve kumludur. Meyve sapı orta kalınlık ve uzunluktadır. Uzun süre saklamaya dayanmaz. Sofralık olarak kullanılır. Passe Crassane ve Starkrimson tozlayıcı olarak önerilmektedir.

Coscia:

İtalya orjinlidir.Kuvvetli ve dik büyüyen bir ağaç yapısı vardır.Meyvesi orta iri büyüklükte olup boyun kısmı kısadır.Meyve alta doğru genişler.Meyve eti beyazdır.Kabuk rengi yeşil yeme döneminde açık sarı olup kabuk kalındır.Ağustosun 3-4 . Haftası olgunlaşır.Tozlayıcıları williams,ankara,akça

Dr jule guyot:

Fransa orijinli olup 1870 de bulunmuştur. Ağaçları zayıf - orta kuvvette büyür ve yarı dik gelişir. Meyve iri, boyun kısmı kalın, alta doğru geniş armut biçimindedir. Meyve kabuğu orta kalınlıkta, yeme olumunda sarı olup bazen güneş gören tarafı kırmızıdır. Meyve eti beyaz, çok sulu ve tatlı olup kalitesi çok iyidir. Ağustosun ilk haftasında toplanır. Tozlayıcıları Williams, Beurre Bosc, Abba Fetel'dir. Ayva ile uyuşmaz.

Hosui asya:

Ağaçları orta kuvvette gelişir ve geniş taç oluşturur. Soğuklama süresi 550 saat olup, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde sorunsuz yetiştirtebilir. Meyvelerin yeterli büyüklüğe ulaşması için seyreltme yapılmalıdır. Meyve kabuğu altın sarısı, kahverengi zemin üzerine sarı-beyaz lentiselli (benekli) olup, az paslıdır. Meyve iri, düşük asitli, silindirik, uzun saplı çiçek çukuru derince, Meyve eti beyaz, gevrek, çok sulu ve kendine özgü aromalıdır. Orta mevsimde olgunlaşan çeşitler arasında yer alır Kosui çeşidinden 15 -18 gün sonra hasat edilir. Hasat edildiği dönemde yeme olumuna gelir.4 -5 ay süre ile soğuk hava depolarında muhafaza edilebilir.

Passe crassane:

Fransa orijinli olup, 1845' de bulunmuştur. Orta kuvvette büyür ve yarı dik gelişir. İri, yuvarlak, alt kısmı daha geniştir. Meyve kabuğu paslı, kalın önce yeşil, yeme olumunda sarıdır.meyve eti beyaz, az kumlu, çok sulu, ekşimsi ve aromalı olup, kalitesi iyidir. Eylülün sonunda toplanır. Tozlayıcıları Williams, Doyenne du Comice, Abbe Fetel ve Duchesse d' Angouleme'dir. Uzun süre saklamaya elverişlidir, ayva ile iyi uyuşur.

Starkrimson:

Meyvesi iri, konik biçimde ve orta kısmı geniştir. Kabuk rengi koyu kırmızı olup yeme olgunluğunda rengi açılır. Meyve eti beyaz sulu ve tatlıdır. Yeme olumu süresi kısa olup çekirdek evi civarında başlayarak meyve eti kararmaktadır. Meyve sapı kısa ve kalındır. Ağustos'un ikinci yarısında olgunlaşır. Ağaçları orta kuvvette büyür, yayvandır. Sofralık olarak kullanılır. Bütün bölgeler için tavsiye edilir. Tozlayıcıları Williams, Passa Crassane'dir.

wilder:

ABD orijinli olup 1884 de bulunmuştur.Ağaçları kuvvetli büyür ve dik gelişir.Meyvesi küçük - orta iri, meyve şekli konik, alt kısmı geniş düz, kısa ve kalın boyunlu, armut biçimindedir. Meyve kabuğu ince yeme olumunda zemin sarı olup güneş gören taraf kırmızıdır. Meyve eti beyaz renkli, tereyağı tipinde, az sulu ekşimsi tatlı olup kalitesi iyidir.

Temmuzun ikinci haftasında toplanır. Tozlayıcıları Akça, Mustafabey, Passa Crassane Beurre Hardy dir. Hasat geç kalınırsa yeme olumu ilerledikçe kepekleşir.

Akça:

Ağacı kuvvetli ve yarı dik gelişme eğiliminde olan, sık dallı ve dikenli yerli çeşitlerimizdendir. İstanbul Akçası veya Dikenli Akça olarak bilinen tipleri de bulunmakta, Marmara, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgelerinde yetiştiriciliği yaygınlaşmaktadır. Armut kökenli çöğür anaçları üzerinde geç meyveye yattığı için son yıllarda ayva kökenli klon anaçlarına aşılı fidanlar tercih edilmektedir. Meyve orta irilikte, koni şeklinde, meyve kabuğu, yeşil zemin üzerine sarı renktedir. Meyve eti yeşilimsi beyaz, sulu, tatlı, gevrek, hoş kokulu ve az kumludur. Ege’de Haziran ortaları, Marmara’da haziran sonu ile Temmuz ayının ilk haftası hasat edilir. Dölleyicileri, Dr.J.Guyot, Williams, Passe Crassane, Mustafa Bey’dir.

Beurra bosc:

Yayvan ve orta kuvvette ağaçlar yapar. Eylül'ün ilk haftasında toplanır. Meyvesi iri orta iri konik biçiminde, alt kısmı geniş ve orta kısmı uzundur. Kabuğun zemin rengi yeşil, üzeri pas kaplı, yeme olumunda rengi altın sarısıdır. Meyve eti beyaz, çok sulu, ince dokulu, tereyağı gibi ağızda eriyen bir kıvamdadır. Sapı uzun yay şeklinde, orta kalınlıktadır. Tozlayıcıları Williams ve Duchesse d' Angouleme'dir.

Deveci:

Kökeni Anadolu olup, ağaçları orta kuvvete yarı yayvan gelişen bir çeşittir. Meyveleri, iri, iyi bakım koşullarında çok iri, basık, alt kısmı geniş, boyunsuz, çiçek çukuru derindir. Erwinia (ateş yanıklığı)bakteriyel hastalığına duyarlıdır. Kabuk rengi sarı-yeşil zemin üzerine al yanaklıdır. Meyve eti beyaz, gevrek, sulu ve lezzetlidir. Mükemmel yeme kalitesine sahip olup soğuk hava tesislerinde uzun süre muhafaza edilir. Ekim ayını 2.haftası olgunlaşır. Dölleyicileri; Alça Passe Crassane, P. Precoce Morettini, June Gold ve Williams dölleyici çeşitleridir.

Margarit marilla:

Ağaçları güçlü ve dikine büyür. Meyvesi sert, sarı renkli ve beneklidir. Diğer armut çeşitlerine nazaran hastalıklara karşı dayanıklılığı daha iyidir. Depolamaya uygundur. Hasadı Eylül sonu Ekim başıdır.

Santa maria:

İtalya’da Wilians ve Cossia çeşitlerinin melezlenmesi ile elde edilmiş, ağaçları yarı dik ve kuvvetli gelişen, oldukça verimli bir çeşittir. Sofralık tüketime uygun olduğu kadar sanayiye de uygun bir çeşittir. Albenisi nedeniyle üretimi hızla yaygınlaşmaktadır. Meyve iri (250 gr. civarında), uzun konik şeklinde, çiçek çukuru geniş, sap tarafı dar ve küttür. Meyve kabuğu sarımtırak-yeşil renkte olup güneş gören tarafı kırmızı yanaklıdır. Meyve eti krem renginde çok sulu ve gevrektir. Dölleyicileri; Abate Fetel ve Beurre Hardy çeşitleridir.

Williams:

İngiltere orijinli, ağaçları yarı dik ve kuvvetli gelişen erken verime yatan, geç çiçeklenen ve düzenli verim alınan bir çeşittir. Ülkemizde olduğu gibi armut yetiştirilen ülkelerde en yaygın yetiştirilen kaliteli çeşitler arasında yer almaktadır.ABD de Bartlet olarak bilinir Meyveleri iri, koni şeklinde, kabuk rengi açık yeşilimsi -sarı, güneş gören kısımlarda kırmızı-pembe yanak yapar. Meyve taze tüketime, hem de sanayiye uygundur. Soğuk hava tesislerinde uzun süre muhafaza edilebilir. BA -29 anacı ile iyi uyuşur. Hasat zamanı; Marmara Bölgesinde Ağustos ayının son haftasıdır. Dölleyicileri; Williams, Abate Fetel, Akça, B. Hardy, Passe Crassane’dir.

Triumph de vienne:

Fransa orijinli olup, 1874 de bulunmuştur. Ağaçları orta kuvvette büyür ve yayvan gelişir. Meyvesi iri, konik, uzunca armut biçimindedir. Meyve kabuğu yeşilimsi sarı renkte, dağınık paslı, yeme olumunda koyu sarıdır. Meyve eti çok sulu, tatlı, kendine has aromalı ve kalitesi çok iyidir. Ağustosun üçüncü haftasında toplanır. Tozlayıcıları Williams, Dr. Jules Guyot, Passe Crassane' dir. Ayva ile uyuşmaz.

Beurra d’anjau:

Kışlık armut çeşitlerindendir. Eylül ortalarında olgunlaşır. A.B.D.'de fazla miktarda yetiştirilen ve ihrac edilen bir çeşittir. Meyveye yatması oldukça yavaş, orta verimli, ayva ile uyuşması oldukça iyidir. Meyvesi konik, çiçek çukuru tarafı geniş, muntazam, orta irilikte, kabuk düz yeşilimtırak sarı, güneş gören tarafta pembe renkli, meyve eti gevrek, oldukça sulu ve tatlıdır. Sapı çok kısa, oldukça kalın ve etlidir. Soğuk havalı depoda Ocak - Şubat'a kadar saklanabilir.

akça Coscia

beurra hardy Santa Maria

passe crassane june beauty

margarita marilla hosui asya(nashi)

etruşka abbe fetel